カテゴリー[ 昆虫| 田園| 花| 街| 数学・幾何学| 寺院| 城| 祭り| 鉄道| 海| 風力発電]
場の微分
ベクトル解析のベクトルの発散(div)、勾配ベクトル(grad)、ベクトルの回転(rot) です。これらは場の微分を表しています。
ベクトルの発散(div)
ベクトル場に対し、
をベクトルの発散という。
演算子 (ナブラという)を用いて
とも書く。
これは湧き出し(もしくは吸収)を表し、スカラー量となる。
勾配ベクトル(grad)
3変数の函数 に対し、
を勾配ベクトルという。
演算子を用いて
とも書く。
これは最大傾斜の方向を示すベクトル量となる。
ベクトルの回転(rot)
ベクトル に対して
をベクトルの回転という。
演算子を用いて
とも書く。
行列式の形で表すと
$ \displaystyle \mathrm{rot}\mathbf{A} = \nabla \times \mathbf{A} = \begin{vmatrix} \mathbf{i} & \mathbf{j} & \mathbf{k} \\ \dfrac{\partial}{\partial x} & \dfrac{\partial}{\partial y} & \dfrac{\partial}{\partial z} \\ A_x & A_y & A_z \end{vmatrix} = \begin{vmatrix} \dfrac{\partial}{\partial y} & \dfrac{\partial}{\partial z} \\ A_y & A_z \end{vmatrix} \mathbf{i} + \begin{vmatrix} \dfrac{\partial}{\partial z} & \dfrac{\partial}{\partial x} \\ A_z & A_x \end{vmatrix} \mathbf{j} + \begin{vmatrix} \dfrac{\partial}{\partial x} & \dfrac{\partial}{\partial y} \\ A_x & A_y \end{vmatrix} \mathbf{k} $
これは渦の方向と強さを示すベクトル量となる。
ラプラス演算子(ラプラシアン)
ナブラを一種のベクトルと捉え、その内積を考える。
他の1階微分
ベクトルのスカラー倍の発散
ベクトル同士の外積の発散
2階微分
2階微分を考える。
ベクトルの回転の回転
スカラーの勾配の回転
スカラーの勾配の回転は0ベクトルとなる。
ベクトルの回転の発散
ベクトルの回転の発散は0となる。
LibreOffice 数式(Math)のソース:
uoper div bold V = { partial V_x } over { partial x } + { partial V_y } over { partial y } + { partial V_z } over { partial z }
nabla = left ( matrix { { partial } over { partial x } ## { partial } over { partial y } ## { partial } over { partial z } } right )
grad f = left ( { partial f } over { partial x } , { partial f } over { partial y } , { partial f } over { partial z } right )
rot bold A = left ( matrix { { partial A_z } over { partial y } - { partial A_y } over { partial z } ## { partial A_z } over { partial x } - { partial A_x } over { partial z } ## { partial A_y } over { partial x } - { partial A_x } over { partial y } } right ) = { alignc left ( { partial A_z } over { partial y } - { partial A_y } over { partial z } right ) bold i - left ( { partial A_z } over { partial x } - { partial A_x } over { partial z } right ) bold j + left ( { partial A_y } over { partial x } - { partial A_x } over { partial y } right ) bold k }
rot bold A = nabla times bold A = left lline matrix { bold i # bold j # bold k ## { partial } over { partial x } # { partial } over { partial y } # { partial } over { partial z } ## A_x # A_y # A_z } right rline = left lline matrix { { partial } over { partial y } # { partial } over { partial z } ## A_y # A_z } right rline bold i - left lline matrix { { partial } over { partial x } # { partial } over { partial z } ## A_x # A_z } right rline bold j + left lline matrix { { partial } over { partial x } # { partial } over { partial y } ## A_x # A_y } right rline bold k
newline
alignl phantom { y } = { alignc left ( { partial A_z } over { partial y } - { partial A_y } over { partial z } right ) bold i - left ( { partial A_z } over { partial x } - { partial A_x } over { partial z } right ) bold j + left ( { partial A_y } over { partial x } - { partial A_x } over { partial y } right ) bold k }
newline
alignl phantom { y } = { alignc left ( { partial A_z } over { partial y } - { partial A_y } over { partial z } right ) bold i - left ( { partial A_z } over { partial x } - { partial A_x } over { partial z } right ) bold j + left ( { partial A_y } over { partial x } - { partial A_x } over { partial y } right ) bold k }